Cách phân biệt cây bồ đề và cây đa từ kỹ thuật viên cây xanh chuyên nghiệp

Hướng dẫn chi tiết từ chuyên gia Cây Ba Miền giúp bạn phân biệt dễ dàng cây bồ đề và cây đa qua các đặc điểm hình thái dễ nhận biết nhất. Điều này sẽ giúp ích cho bạn rất nhiều khi lựa chọn cây trồng cho không gian tâm linh như công đức vào đình, chùa, đền thờ hay trồng cảnh quan cho các khu đô thị lớn, resort, khu di tích, khu du lịch,….

Tại sao cây bồ đề và cây đa thường bị nhầm lẫn với nhau?

Chào các độc giả của Cây Ba Miền, tôi là Phạm Hùng – CEO của Cây Ba Miền, cũng là một kỹ thuật viên cây xanh có hơn 10 năm kinh nghiệm, trực tiếp tham gia nhiều dự án, từ khu đô thị, trường học, biệt thự cho đến công trình tâm linh như chùa chiền, đình làng, đền thờ, khu lăng mộ,…. Trong quá trình làm việc, tôi nhận thấy, việc nhầm lẫn giữa các loại cây có hình thái gần gần giống nhau là điều rất thường gặp.

Trường hợp này cũng thường gặp ở cây bồ đề và cây đa – hai loại cây đại thụ thường trồng ở các ngôi chùa và các không gian tâm linh của người Việt. Sở dĩ, hai loài cây này thường bị nhầm lẫn với nhau là vì 3 lý chính sau đây:

Hai cây cùng họ thực vật: Cả cây bồ đề và các loại cây đa trồng phổ biến ở Việt Nam (như đa lông, đa búp đỏ, đa tam phúc,…) đều thuộc một chi thực vật có tên là Ficus (chi Đa hay thường gọi là chi Sung), họ Moraceae (họ dâu tằm). Vì chúng là “anh em” trong cùng một họ, nên có một số đặc điểm chung về cấu trúc hoa, chảy nhựa mủ trắng sữa khi bị tổn thương, cây thuộc hàng đại thụ cao lớn.

Đặc điểm sinh trưởng: Cả hai loại đều thuộc loại thân gỗ lớn, tuổi thọ rất cao (hàng trăm năm cho đến cả nghìn năm). Chúng đều phát triển tán lá sum suê, tạo bóng mát rộng, và có mùa rụng lá.

Ý nghĩa văn hóa và tâm linh: Trong văn hóa Việt Nam, Đa – Đề là những loại cây tâm linh có vị trí vô cùng đặc biệt. “Cây đa, giếng nước, sân đình” – hình ảnh đã gắn liền với làng quê Việt từ ngàn xưa. Cây đa không chỉ là địa điểm sinh hoạt cộng đồng của người dân Việt Nam, mà ông cha ta còn tin rằng đây là nơi trú ngụ của các vị thần linh. Cây Bồ Đề cũng là loài cây thiêng trong Phật Giáo, là biểu tượng cho sự giác ngộ. Cả hai đều được ưu tiên trồng tại những nơi tôn nghiêm.

Cách phân biệt cây bồ đề và cây đa đơn giản

Cây đa và cây bồ đề có giống nhau không? Câu trả lời của chúng tôi là KHÔNG. Quan sát các đặc điểm về hình thái bạn dễ dàng thấy được sự khác nhau rất rõ ràng, cụ thể là 4 đặc điểm dưới đây:

Phân biệt qua lá cây

Lá cây bồ đề và cây đa hoàn toàn khác nhau về hình dáng và kết cấu. Đây là đặc điểm dễ nhận biết nhất, ngay cả với người không chuyên.

Lá bồ đề

Lá có hình trái tim rất rõ ràng, gỗ lá hơi lõm, đỉnh lá kéo dài và tạo thành một chóp đuôi rất dài, mảnh và nhọn. Về kết cấu, lá của cây bồ đề mỏng, mềm mại khi sờ vào. Phiến lá có màu xanh lục tươi tắn, đôi khi hơi ngả màu xanh vàng nhẹ.

Lá cây đa

Tùy loại hình dáng lá sẽ có sự thay đổi một chút, nhưng phổ biến nhất là hình bầu dục hoặc tròn dài. Đầu lá có thể nhọn nhưng không kéo dài đuôi như bồ đề. Kết cấu lá đa khá dày và cứng cáp, bề mặt nhẵn bóng, cảm giác chắc tay hơn hẳn. Lá thường có màu xanh đậm đến rất đậm. Một số loài như cây đa búp đỏ lá non thường được bọc trong các lá bắc màu đỏ hồng.

Phân biệt qua hệ thống rễ

Bộ rễ cũng là một đặc điểm để bạn dễ dàng quan sát và phân biệt cây bồ đề và cây đa. Theo kinh nghiệm của Phạm Hùng, việc hiểu rõ về kết cấu bộ rễ cả hai loại cây này giúp bạn có được quyết định sáng suốt nhất khi trồng cây. Bởi vì, sự khác biệt về bộ rễ là yếu tố cực kỳ quan trọng đối với kỹ thuật trồng và an toàn hạ tầng của công trình.

Rễ bồ đề

Cây phát triển hệ rễ cọc ăn sâu xuống lòng đất để tìm nguồn nước và hút chất dinh dưỡng, giữ vững thân cây. Loại cây này rất ít khi hoặc không hình thành rễ khí sinh (hệ thống rễ phụ) từ thân và cành rủ xuống.

Nếu có, các rễ này thường khá nhỏ, không phát triển thành thân phụ để chống đỡ cây như đa. Những rễ phụ thường dính liền vào thân cành chính tạo nên bề mặt độc đáo. Chính điều này, giúp bồ đề trở thành lựa chọn an toàn hơn khi trồng công trình (tất nhiên vẫn phải thiết kế khoảng cách an toàn theo tiêu chuẩn kỹ thuật).

Rễ cây đa

Một trong những đặc điểm hình thái thú vị của cây đa chính là sự hình thành và phát triển của rất nhiều rễ khí sinh (rễ phụ, rễ buông). Các rễ này mọc từ thân và các cành chính, ban đầu chỉ là những sợi rễ nhỏ bông thẳng xuống đất. Sau khi rễ chạm đất, chúng tiếp tục ăn sâu, nhanh chóng hút sinh dưỡng và phát triển trở thành các thân phụ vững chắc để chống đỡ các cành ngang vươn xa và mở rộng diện tích tán cây.

Ở Hải Phòng có một cây di tích là cây đa 13 gốc hơn 300 tuổi, ngoài thân chính cổ thụ, cây có thêm 12 gốc phụ (tổng chu vi 13 gốc lên tới 30m), đường kính tán cây tỏa rộng đến cả trăm mét vuông.

Một cây đa cổ thụ có thể trông như một khu rừng nhỏ. Hệ thống rễ phụ là điểm đặc biệt, tạo nên vẻ hùng vĩ nhưng cũng tiềm ẩn nguy cơ lớn nếu không gian trồng không đủ rộng. Cây Ba Miền đã từng xử lý những trường hợp dễ đã làm nứt sân bê tông, đội vỉa hè và làm đổ cả tường bao được xây kiên cố.

Phân biệt qua thân và hình dáng tổng thể

Nếu đặt hai cây bồ đề và cây đa công trình gần nhau bạn sẽ cảm nhận sự khác biệt rõ ràng về tổng thể hình dáng cây.

Cây đề: Thân chính mọc thẳng rất rõ ràng, vỏ cây tương đối nhẵn nhụi khi còn non, có màu xám trắng hoặc xám xanh. Khi cây già, vỏ có thể xuất hiện những vết nứt dọc (nhưng khá nông). Dáng tổng thể vươn cao, thanh thoát, tán lá không quá um tùm, không có xu hướng phát triển quá nhiều theo chiều ngang.

Cây đa: Nhưng cây lâu năm, đặc biệt là đa cổ thụ ngoài thân chính sẽ có nhiều thân phụ bao quanh, làm cho phần gốc cây trở nên rất to, bè ra. Vỏ cây sần sùi, thô ráp, có màu xám đen hoặc nâu sẫm. Dáng tổng thể của cây rất bề thế, xòe rộng theo chiều ngang, cành nhánh vươn dài tạo cảm giác cổ kính và vững chãi.

Nhận biết bằng quả

Đây chỉ là một đặc điểm phụ trợ thêm, tuy không phải lúc nào cây cũng có sẵn quả để bạn dễ dàng quan sát như 3 yếu tố trên.

Quả cây bồ đề: Quả mọc thành chùm ở đầu cành, có hình cầu, kích thước nhỏ (chỉ khoảng 1 – 1.5cm), thường không có cuống hoặc cuống rất ngắn. Quả non có màu xanh lục hoặc xanh vàng, khi chín chuyển sang màu tím đen.

Quả Đa: Cũng là quả giả, thường mọc thành cặp trên các cành ngắn, có cuống rõ ràng hơn. Kích thước và màu sắc khi chín (vàng, cam, đỏ, tím đen) thay đổi tùy theo loài Đa cụ thể.

Nên trồng cây bồ đề hay cây đa cho công trình?

Từ góc độ của người cung cấp cây công trình nhiều năm, một kỹ sư đã tham gia thi công nhiều dự án cảnh quan, Phạm Hùng nhận thấy, việc phân biệt đúng không chỉ để chúng ta gọi đúng tên từng loại cây, mà là để đưa ra lựa chọn đúng, phù hợp nhất với điều kiện thực tế và mong muốn của bạn hay chủ đầu tư.

Tại Cây Ba Miền, chúng tôi luôn có một quy trình làm việc chuyên nghiệp, mở đầu bằng việc khảo sát kỹ lưỡng mặt bằng, lắng nghe yêu cầu, nguyện vọng của khách hàng. Và từ đó, các kỹ thuật viên sẽ đưa ra những tư vấn sát với thực tế, đúng với mong muốn của khách hàng.

Với hai loại cây: Đa và Bồ Đề, chúng tôi có một số lời khuyên dành cho bạn:

Nên chọn cây bồ đề cho các không trình có không gian không quá lớn như sân chùa, sân đình, khuôn viên biệt thự, nhà riêng theo phong cách nhà vườn,…. Hoặc chúng ta sẽ chọn cây bồ đề cho các công trình ưu tiên biểu tượng phật giáo như nhà hàng chay, điểm du lịch tâm linh, các resort cung cấp điểm dịch vụ về thiền, yoga,…. Mục đích chính là lấy bóng mát, tạo không gian thanh tịnh.

> Mời xem ngay dự án trồng cây Bồ Đề cho sân chùa mà Cây Ba Miền đã thực hiện

Nên chọn cây đa cho các dự án quy mô rộng lớn như sân đình lớn, quảng trường, khu di tích lớn, công viên rộng hàng ngàn mét vuông,…. Mục đích khi chọn cây đa là tạo sự cổ kính, bề thế mang dấu ấn thời gian. Nhưng có một lưu ý quan trọng là phải có kế hoạch quản lý rễ phù hợp. Dự trù kinh phí và nhân lực để kiểm soát, cắt tỉa rễ phục định kỳ, tránh để chúng phá hoại hạ tầng.

Dĩ nhiên, những lời khuyên trên chỉ áp dụng với loại cây thuộc hàng công trình. Còn với cây bồ đề bonsai hay cây đa bonsai chúng ta sẽ có thể linh hoạt hơn trong việc lựa chọn không gian. Thông thường những loại bồ đề cảnh, cây đa cảnh được trồng trong chậu hoặc kết hợp với tiểu cảnh (đài phun nước, hồ cá,…)

Nếu bạn đã xác định Bồ Đề là sự lựa chọn phù hợp cho không gian của mình và đang tìm kiếm một địa chỉ cung cấp uy tín, Cây Ba Miền tự hào là nơi bán cây Bồ Đề chất lượng hàng đầu hiện nay. Cam kết 100% cây trồng khỏe mạnh, đa dạng kích thước từ cây giống đến cây công trình, cây cổ thụ đã được dưỡng ủ kỹ, đảm bảo tỷ lệ sống cao và phát triển tốt.

Hãy liên hệ ngay số HOTLINE 0961.48.6620 để được tư vấn và hỗ trợ tốt nhất. Chúng tôi luôn sẵn lòng giải đáp mọi thắc mắc và hỗ trợ bạn kiến tạo nên những không gian xanh ý nghĩa!

Chúc bạn luôn hạnh phúc, an vui, may mắn và thành công!