Cây vạn tuế bị vàng lá, sâu bệnh: nguyên nhân và cách khắc phục hiệu quả

Chậu Vạn Tuế đang xanh tốt bỗng nhiên bị vàng lá hoặc xuất hiện những đốm bệnh khiến bạn lo lắng không biết làm cách nào để xử lý. Với kinh nghiệm của một nhà vườn chuyên trồng và cung cấp cây Vạn Tuế hơn 10 năm nay tại Việt Nam, Cây Ba Miền sẽ giúp bạn xác định nguyên nhân cây Vạn Tuế bị vàng lá, dấu hiệu nhận biết các bệnh thường gặp trên Vạn Tuế và hướng dẫn cách khắc phục, phòng trị hiệu quả.

Cây Vạn Tuế bị vàng lá

Đây là vấn đề thường gặp nhất khi trồng và chăm sóc Vạn Tuế. Vàng lá không phải là một bệnh mà là một triệu trứng. Đó là tín hiệu cầu cứu và cây muốn gửi đến người trồng. Chúng ta cần xác định rõ nguyên nhân gốc rễ gây ra triệu chứng đó, để có cơ sở “điều trị” cho cây.

Từ kinh nghiệm thực tế của đội ngũ thợ làm vườn, kỹ sư chuyên về cây cảnh, Cây Ba Miền xác định các nguyên nhân chính dẫn đến hiện tượng cây Vạn Tuế bị vàng lá như sau:

Cây bị vàng lá do úng nước

Trong bài viết hướng dẫn cách trồng cây Vạn Tuế trong chậu chúng tôi có nhắc đi nhắc lại, cây cảnh này chịu hạn tốt nhưng không chịu được úng. Nhiều cô bác, anh chị thấy thời tiết nắng nóng hoặc khô hạn, sợ cây mất nước nên ngày nào cũng tưới đẫm, không may làm chậu úng nước, gây thối rễ. Đây là sai lầm mà rất nhiều người người chơi Vạn Tuế mắc phải.

Dấu hiệu nhận biết

Cây Vạn Tuế bị vàng lá, bắt đầu từ các lá già (ở vòng dưới cùng) sau đó lan dần lên trên. Để lâu lá sẽ mềm, nhũn và chuyển màu vàng úa, màu nâu và rũ xuống. Khi này, bạn kiểm tra gốc sẽ thấy đất trồng ẩm sũng, thậm chí có mùi hôi nhẹ (do rễ bị thối).

Giải pháp xử lý

Phải ngưng tưới nước ngay lập tức. Sau đó kiểm tra khả năng thoát nước của chậu cây. Có thể do quá trình tưới nước lâu ngày làm đất chảy xuống và bít lỗ thoát nước dưới đáy chậu. Nếu bạn trồng cây Vạn Tuế trong bồn đất thì kiểm tra hệ thống thoát nước đã thiết kế có bị tắc hay không.

Nếu trường hợp cây Vạn Tuế bị vàng lá nặng thì hãy nhổ lên, dùng kéo sắc đã khử trùng để cắt bỏ toàn bộ phần rễ bị thối (rễ màu đen, bị mềm nhũn). Sau đó bôi thuốc diệt nấm như Aliette, Ridomil Gold lên vết cắt, để ở nơi khô ráo khoảng 1 – 2 ngày sau đó đem trồng lại vào chậu mới hoặc sử dụng giá thể mới hoàn toàn.

Cây bị thiếu vi lượng

Tuy Vạn Tuế là cây cảnh rất khỏe, sức sống tốt nhưng nếu không được bổ sung dinh dưỡng cây sẽ phát triển chậm và gặp một số bệnh lý như vàng lá, cháy lá. Cây Vạn Tuế bị vàng lá do thiếu vi lượng ít gặp hơn trường hợp trên, nhưng cũng thường xảy ra, đặc biệt là những cây trồng trong chậu để ở ban công, sân thượng,… do gia chủ bận bịu nhiều việc quên để lâu không bón phân.

Dấu hiệu nhận biết

Cây phát tín hiệu “cầu cứu” từ các lá non. Lá mới mọc ra có màu vàng nhạt, còi cọc, yếu ớt, trong khí các vòng lá già vẫn xanh tươi. Hiện tượng này chủ yếu là do cây thiếu Mangan (Mn) và Magie (Mg) để tổng hợp diệp lục. Đây trồng lâu năm (đặc biệt là cây trồng trong chậu có quỹ đất hạn chế) sẽ bị bàng màu, độ pH cao làm cây không hấp thụ được các vi lượng này.

Giải pháp xử lý

Bổ sung các loại phân bón lá có chứa vi lượng, đặc biệt là Mangan Sunfat (MnSO4.5H2O), phân siêu magie. Hòa loãng phân và phun trực tiếp lên lá (có thể tưới gốc) cây sẽ phục hồi ở đợt lá non tiếp theo.

Cây trồng ở nơi thiếu nắng

Trong bài viết tổng thể về mua bán và báo giá cây Vạn Tuế cổ thụ chúng tôi đã nhiều lần lưu ý, Vạn Tuế là cây ưa sáng toàn phần, cần ánh nắng trực tiếp mỗi ngày 4 – 6 tiếng. Nguyên nhân này rất thường gặp ở những cây Vạn Tuế trồng ở biệt thự liền kề, nhà phố, chung cư, văn phòng,…. Mọi người để cây ở trong nhà hoặc ban công bị che khuất khiến cây không nhận đủ sáng.

Dấu hiệu nhận biết

Để biết cây Vạn Tuế bị vàng lá có phải do thiếu nắng hay không bạn chỉ cần quan sát, nếu thấy lá không vàng úa ngay mà có màu xanh nhạt, xanh vàng yếu ớt thì 100% là đúng. Lá non mọc ra sẽ vươn dài một cách bất thường để cố tìm kiếm ánh sáng, làm tán lá mất hết dáng vẻ sang trọng, uy nghiêm vốn có. Nếu để lâu cây sẽ bị suy kiệt và vàng dần.

Giải pháp xử lý

Cách duy nhất là bạn chuyển cây ra vị trí có ánh sáng tốt, mỗi ngày có thể nhận được tối thiểu 4 – 6 giờ nắng. Để cây phục hồi, lấy lại vẻ màu xanh bạn bón thêm phân NPK có hàm lượng đạm (N) cao như phân NPK 30-10-10 hay NPK 30-11-11.

Ngoài ra, còn một nguyên nhân thứ 4 nữa đó là cây Vạn Tuế bị rệp phá hại. Cụ thể chúng tôi sẽ phân tích ở phần tiếp theo.

Các loại sâu bệnh thường gặp trên cây Vạn Tuế và cách phòng trị

Tuy được đánh giá là cây cảnh có sức chống chịu cao, ít sâu bệnh nhưng không phải không có. Phòng còn hơn trị, bạn nên nắm rõ các bệnh thường gặp ở cây Vạn Tuế, các loại sâu hại phổ biến để có cách phòng trị hiệu quả.

Cây bị rệp tấn công

Đây cũng là một trong những nguyên nhân phổ biến khiến cây Vạn Tuế bị vàng lá. Loại cây này thường bị rệp sáp hoặc rệp vảy tấn công mặt dưới của lá, chích hút nhựa làm lá bị suy kiệt và bị vàng, khô héo.

Dấu hiệu nhận biết

Rệp sáp: Khi vạch kẽ lá kiểm tra (phần nõn – lá non) hoặc mặt dưới của các lá già bạn sẽ thấy những đốm trắng li ti như bông gòn. Bên trong là những con rệp nhỏ xíu hình bầu dục, di chuyển chậm chạp.

Rệp vảy: Loại rệp này khi còn nhỏ chúng sẽ di chuyển nhưng khi trưởng thành sẽ bám cố định vào một chỗ (thường là mặt dưới lá già hoặc thân cây). Chúng có lớp vỏ cứng màu nâu trắng hoặc xám. Khi bạn cạy lớp vỏ này sẽ thấy rệp bên dưới.

Cả hai loại rập này sinh sôi nhanh trong điều kiện khô, nóng. Mật của chúng thải ra tạo môi trường lý tưởng cho nấm muội đen phát triển, tạo thành những màng đen trên lá, từ đó làm cản trở quang hợp, khiến cây bị suy kiệt.

Cách phòng trị rệp hiệu quả

Muốn trị dứt điểm thì chỉ phun thuốc là chưa đủ. Từ kinh nghiệm thực tế tại nhà vườn, Cây Ba Miền sẽ chia sẻ cho bạn cách chúng tôi đang làm.

Bước 1: Vệ sinh cơ học

Dùng vòi nước áp lực cao xịt thẳng vào kẽ lá, mặt dưới lá để rửa trôi phần lớn rệp trưởng thành và lớp nấm đen. Đối với rệp vảy bám chắc, dùng bàn chải đánh răng nhúng qua nước rửa chén sau đó chà sạch.

Bước 2: Xử lý hữu cơ

Bạn pha nước rửa chén (khoảng 5ml) + dầu Neem (5 – 10ml) với 1 lít nước sạch. Phun dung dịch này vào các kẽ lá, nõn cây, mặt trên và mặt dưới của lá. Nước rửa chén sẽ phá vỡ lớp sáp, dầu Neem sẽ gây ngạt và ức chế rệp sinh sản. Việc này sẽ lặp đi lặp lại 3 lần, mỗi lần cách nhau 3 – 4 ngày.

Bước 3: Xử lý hóa học

Nếu cây Vạn Tuế bị rệp nhẹ chỉ cần đến bước 2 là đủ, ưu tiên tính an toàn và sự thân thiện. Nhưng nếu tình hình rệp phá hoại nặng bạn nên dùng các loại thuốc hóa học đặc trị. Dùng các loại thuốc có tính lưu dẫn sẽ hiệu quả hơn thuốc tiếp xúc. Bạn có thể tham khảo một số loại như:

• Thuốc có hoạt chất Dinotefuran (ví dụ: Chatot, Starner)
• Thuốc có hoạt chất như Spirotetramat (Movento) hoặc kết hợp (Dinotefuran + Buprofezin)

Khi phun phải tuân thủ tuyệt đối các quy tắc khi dùng thuốc bảo vệ thực vật. Phun 2 – 3 lần, mỗi lần cách nhau 7 – 10 ngày.

Bệnh đốm lá trên cây Vạn Tuế

Tại các tỉnh miền Bắc như Hà Nội, Hải Phòng vào mùa Xuân khi thời tiết nồm ẩm kéo dài hoặc các tỉnh miền Nam khi vào mùa mưa, Vạn Tuế dễ bị nấm bệnh tấn công. Đốm là một trong các bệnh thường gặp ở cây Vạn Tuế do nấm Cercospora hoặc Gloeosporium gây ra. Chúng phát triển khi độ ẩm không khí cao, cây trồng với mật độ quá dày, thiếu sự thông thoáng.

Dấu hiệu nhận biết: Trên lá xuất hiện những đốm hình tròn hoặc hình bầu dục nhỏ. Ban đầu chúng có màu vàng sau đó chuyển sang màu nâu sẫm hoặc đen, có viền rõ rệt. Cây Vạn Tuế bị nấm nặng, các đốm này sẽ liên kết lại làm lá bị chát từng mảng.

Giải pháp xử lý: Cắt bỏ tất cả những lá bệnh và đem tiêu hiểu (có thể đốt, không vứt trong vườn). Sử dụng các loại thuốc diệt nấm phổ rộng, có hoạt chất gốc đồng hoặc các loại thuốc như Mancozeb, Propineb. Phun 2 – 3 lần, mỗi lần cách nhau khoảng 10 ngày.

Cách phòng ngừa: Muốn phòng bệnh đốm lá này không khó. Chỉ cần vào mùa mưa hoặc mùa ẩm, bạn cắt tỉa bớt cành lá, giảm nước tưới, không tưới trực tiếp lên lá vào buổi chiều tối, đảm bảo cây luôn thông thoáng.

Cây Vạn Tuế bị sâu ăn lá

Với ưu điểm lá dày và cứng cáp, sức đề kháng tốt nên vấn đề sâu ăn lá trên cây Vạn Tuế ít phổ biến hơn rệp. Nhưng bạn vẫn phải đề phòng. Nguyên nhân chủ yếu là so các loại sâu róm, sâu đo và bướm đêm tấn công, để trứng lên tán lá. Khi ấu trùng nở ra chúng sẽ ăn và phá hoại lá non.

Dấu hiệu nhận biết: Sâu ăn lá rất dễ phát hiện, chúng thường tấn công lá non, các lá bị ăn khuyết, thủng lỗ hoặc trơ trụi. Quan sát dưới gốc bạn sẽ thấy phân sâu (những hạt nhỏ li ti màu đen).

Cách phòng trị: Cây Vạn Tuế bị sâu ăn lá rất dễ xử lý. Nếu sâu ít bạn bắt bằng tay (nên bắt vào ban đêm khi sâu hoạt động mạnh). Trường hợp nặng hơn thì dùng thuốc sinh học, chọn các chế phẩm vi sinh có chứa vi khuẩn Bacillus thuringiensis (thuốc trừ sâu BT). Loại thuốc này chỉ độc với sâu, an toàn với môi trường và sức khỏe con người.

Cây Vạn Tuế bị khô lá

Cũng giống như cây Vạn Tuế bị vàng lá, hiện tượng khô lá không phải là bệnh mà là một triệu chứng, “báo động” có thể cây cảnh của bạn đang gặp vấn đề về sức khỏe.

Xác định rõ nguyên nhân và đưa ra biện pháp xử lý cụ thể:

Cây bị khô lá sinh lý: Nếu bạn thất 1 – 2 vòng lá dưới cùng bị khô, vàng đều rồi chuyển sang màu nâu khô và rụng đi, trong khi các tầng lá trên vẫn xanh tốt, thì đây là hiện tượng bình thường. Cây đang thay lá để lộ thân, bạn chỉ cần cắt bỏ những cành lá bị khô là được.

Lá bị khô do sốc nhiệt: Hiện tượng này xảy ra khi cô bác, anh chị mua cây đánh thẳng từ nhà vườn và trồng ngay ở nơi nắng gắt. Rễ cây mới bứng bị tổn thương, đem trồng ngay chưa kịp phục hồi, thời tiết nắng gắt khiến lá chưa kịp thích nghi sẽ bị cháy và khô phần đầu lá. Cho nên, khi mua hàng, bạn lưu ý mua cây Vạn Tuế khỏe đẹp, khi trồng trời nắng gắt thì nên che chắn một chút để cây “thuần nắng” vài ngày, rễ phục hồi tốt.

Khô lá do hậu quả của bệnh: Cháy lá, khô lá cũng là biểu hiện giai đoạn cuối của việc cây bị thối rễ hoặc bị rệp tấn công năng. Khi rễ bị thối hoặc nhựa cây bị cạn kiệt, lá sẽ khô hàng loạt từ nhọn xuống. Nếu để cây đến giai đoạn này thường rất khó chữa, giải pháp tốt nhất là thay cây mới.

Cho nên, khi thấy lá cây chớm khô, anh chị nên kiểm tra kỹ xem cây bị khô sinh lý hay do úng nước, rệp hại tấn công để xử lý kịp thời.

Với kinh nghiệm của một nhà vườn chuyên nghiệp, Cây Ba Miền thấy rằng việc chữa trị cho một cây Vạn Tuế bị bệnh vô cùng tốn thời gian, tốn kém và tỷ lệ thành công không cao. Tốt nhất là bạn hãy mua cây Vạn Tuế cảnh khỏe đẹp ngay từ đầu, đáp ứng các điều kiện chăm sóc tốt (ánh sáng, nước tưới, phân bón, phòng sâu bệnh).

Cây Ba Miền chuyên bán các loại cây Vạn Tuế, từ cây giống nhỏ cho đến cây mới lộ thân, cây lâu năm và cả Vạn Tuế cổ thụ,…. Sản phẩm đa dạng từ loại 1 thân, 2 thân cho đến cây Vạn Tuế 3 thân, cụm Vạn Tuế lớn,…. Cây đẹp, hàng chuẩn, 100% sạch sâu bệnh, rễ khỏe, bầu đất nguyên vẹn. Đặc biệt, nhà vườn có chính sách bảo hàng từ 6 tháng trở lên, là  “cam kết vàng” cho chất lượng sản phẩm được bán ra.

Liên hệ ngay Hotline/Zalo: 0961.48.6620 để chọn mua cây khỏe đẹp, xem dáng thế, kích thước từ hình ảnh thực tế tại vườn.

Chúc bạn an khang, thành đạt, vạn sự như ý!