Tiêu chuẩn chọn cây bằng lăng trồng đường phố và nguyên tắc phối hợp cây xanh

Cây bằng lăng tím (hay còn gọi là bằng lăng nước) được xem là lựa chọn hàng đầu cho các dự án cây xanh đô thị, cảnh quan đường phố tại Việt Nam. Cây bằng lăng trồng đường phố không chỉ mang lại bóng mát, giá trị thẩm mỹ vượt trội với sắc hoa tím đặc trưng, mà còn nổi bật nhờ khả năng sinh trưởng tốt, thích nghi với môi trường đô thị trên khắp cả nước.

Với kinh nghiệm tư vấn và tham gia thi công trồng cây bằng lăng tím cho nhiều dự án quy hoạch đô thị, khu dân cư, công viên,… các kỹ sư cảnh quan của Cây Ba Miền sẽ chia sẻ đến bạn: cách chọn mua cây hoa bằng lăng tím trồng đường phố, các mô hình trồng bằng lăng tím tiêu chuẩn và nguyên tắc phối cảnh để tạo nên hiệu quả thẩm mỹ tốt nhất.

Tiêu chuẩn lựa chọn cây bằng lăng trồng đường phố đô thị

Trước khi bàn về quy hoạch để có những hàng cây, những con đường hoa bằng tím đẹp xuất sắc, việc kiểm soát chất lượng cây trồng là bước then chốt, ảnh hưởng trực tiếp đến tỷ lệ sống sót của toàn dự án và chi phí bảo trì về sau.

Với cương vị là một kỹ sư cây xanh, cũng là Giám đốc điều hành của Cây Ba Miền, Phạm Hùng sẽ chia sẻ những tiêu chí cốt lõi giúp bạn đưa ra quyết định mua bán tối ưu nhất

Kích thước và hình dáng tổng thể

Đối với các dự án trồng cây cho vỉa hè, dải phân cách giữa, các tuyến đường nội bộ,… luôn yêu cầu tính đồng bộ rất cao. Kích thước và hình dáng là ưu tiên số một khi chọn mua cây bằng lăng trồng đường phố.

Bằng lăng tím trồng đường phố có kích thước hoành tối thiểu từ 10cm trở lên, kích thước được ưa chuộng nhất là những cây bằng lăng tím công trình đường kính gốc 15 – 20cm.

Kích thước này đảm bảo cây đủ độ trưởng thành, tạo hiệu quả nhanh sau khi trồng (cho bóng mát và ra hoa đẹp). Đồng thời, đây là kích thước đảm bảo cây có đủ sức chống chịu với gió bão mà không cần quá nhiều hệ thống cọc chống đỡ phức tạp.

Ngoài đường kính gốc, bạn cũng chú ý chọn cây bằng lăng tím có chiều cao từ 4 – 6m. Yêu cầu thân phải thẳng, thoát thân (chiều cao từ gốc đến điểm phân) phải ít nhất từ 2m trở lên, lý tưởng nhất là 2.5 – 3m tính từ mặt đất, để đảm bảo sự thông thoáng, không che khuất tầm nhìn và các biển báo giao thông trên đường.

Không chọn những cây có thân bị cong queo, có sẹo lớn. Nên chọn cây có thân thẳng, sạch sẽ, tán đẹp có ít nhất 3-4 cành cấp 1 phát triển đều.

Chất lượng bộ rễ và bầu đất

Bộ rễ chính là nền tảng sống còn của cây công trình. Khi chọn cây hoặc khi check hàng giao tới công trình bạn nên kiểm tra kỹ bầu đất và bộ rễ. Một cây bằng lăng trồng đường phố đạt chuẩn phải có bầu đất chắc chắn, không rạn nứt lớn, được bao bọc cẩn thận bằng lưới hoặc bao tải. Kích thước bầu phải tương xứng với hoành cây (thông thường bầu đất sẽ có đường kính gấp 3 lần đường kính gốc cây).

Trường hợp bạn mua cây bằng lăng đánh thẳng, phải đảm bảo các rễ cái (rễ to) bị cắt đứt do quá trình bứng bầu phải được xử lý sạch sẽ, bôi keo liền sẹo. Còn với cây đã được dưỡng ủ kỹ, hãy kiểm tra xem tỷ lệ rễ tơ và đất trong bầu. Nếu thấy có nhiều rễ tơ mọc xuyên qua lớp vải/bao tải hoặc túi bầu, khẳng định cây đã được dưỡng và phục hồi tốt, sẵn sàng thích nghi khi trồng ở địa điểm mới.

(*) Lưu ý: Tuyệt đối tránh xa các cây bị bó bầu quá nhỏ hoặc bầu rễ trần. Vì những loại đó thường có tỷ lệ sống thấp, dễ bị suy kiệt khi trồng ra môi trường đường phố khắc nghiệt.

Sức khỏe tổng thể của cây

Đánh giá bước đầu sức khỏe của cây thông qua lá và chồi non. Lá cây bằng lăng tím phải có màu xanh đậm, mặt lá bóng mượt, không có dấu hiệu bị côn trùng chích hút, nấm bệnh hay bị đốm lá, cháy rìa lá. Cây đã hoặc đang ra chồi non là dấu hiệu tốt, chứng tỏ cây đang trao đổi chất mạnh mẽ và sẵn sàng phát triển ở môi trường mới.

Các mô hình trồng cây bằng lăng trang trí đường phố đô thị

Việc lựa chọn mô hình trồng cây xanh đường phố, cụ thể là cây hoa bằng lăng tím không chỉ đơn thuần là trồng cây, mà là một phần quan trọng của quy hoạch đô thị bền vững. Một mô hình phù hợp sẽ đảm bảo cây xanh thực hiện tối ưu các chức năng sinh thái, kỹ thuật và biến đường phố thành không gian an toàn, dễ chịu và có giá trị thẩm mỹ cao.

Với cây bằng lăng trồng đường phố tại Hà Nội, Hải Phòng, Đà Nẵng hay TP.HCM,… đang áp dụng mô hình trồng phổ biến sau:

Mô hình trồng đơn

Đây là mô hình phổ biến nhất nhằm tạo sự đồng nhất và trật tự cho cảnh quan đường phố đô thị. Mô hình này thường áp dụng trồng cây hai bên vỉa hè, dải phân cách giữa của các con đường, tuyến phố.

Mục đích trồng: Cung cấp bóng mát trực tiếp cho người đi bộ, các công trình sát đường (nhà phố, cửa hàng, quán cafe,…). Đồng thời, giúp giảm nhiệt độ bề mặt vỉa hè, đường nhựa hay đường bê tông. Đặc biệt là tạo nên hàng cây xanh đồng bộ, thẩm mỹ cao, tạo hiệu ứng thị giác mạnh mẽ khi cây đồng loạt ra hoa.

Khoảng cách trồng: Với những cây bằng lăng công trình đường kính gốc từ 10 – 12cm, khoảng cách tối ưu là 4 – 6m. Khoảng cách này đảm bảo khi cây trưởng thành, tán lá không bị chồng chéo lên nhau quá mức, ánh sáng và không khí lưu thông tốt, giảm nguy cơ sâu bệnh. Nếu trồng cây bằng lăng cổ thụ kích thước lớn, khoảng cách có thể dãn ra khoảng 7 – 8m.

(*) Lưu ý: Cây bằng lăng trồng đường phố nên chọn loại có thân thẳng, thoát thân cao (> 2.5 – 3m) để cành nhánh không cản trở tầm nhìn và giao thông.

Mô hình trồng xen kẽ

Trồng xen kẽ cây bằng lăng tím với các loại cây công trình khác hoặc các vật thể kiến trúc phổ biến cả ở thành thị và nông thôn. Mô hình này phù hợp với những đường phố rộng lớn, đường quốc lộ, đại lộ hay các cung đường trong các khu đô thị, đường liên tỉnh, liên xã, công viên ven đường,…

Thay vì chỉ trồng đúng cây bằng lăng, bạn kết hợp với những loại cây có hoa màu sắc khác như Lim Xẹt, Phượng Vĩ hoa đỏ, Muồng Hoàng Yến,… hay các loại cây trồng viền, cây trang trí tầm thấp.

Mục đích trồng: Cây bằng lăng trồng đường phố theo mô hình trồng xen kẽ nhằm tạo nên một bố cục cảnh quan sinh động, đa dạng hơn. Phù hợp để đa dạng hóa hệ sinh thái cây xanh đô thị, làm phong phú màu sắc theo mùa. Bên cạnh đó, đây cũng là cách tạo ra sự đa dạng về sinh học, giảm thiểu rủi ro khi một loại cây bị sâu bệnh trên diện rộng.

Khoảng cách trồng: Tùy theo loại cây bạn chọn để kết hợp với bằng lăng tím là gì chúng ta sẽ thiết kế khoảng cách cho phù hợp. Với những cây bóng mát, cây hoa công trình có tán vươn rộng nên duy trì khoảng cách từ 5 – 7m. Với những loại cây cỡ nhỡ thì khoảng cách từ 4 – 5m.

(*) Lưu ý: Cần đảm bảo các loại cây xen kẽ có tốc độ sinh trưởng, chiều cao và yêu cầu ánh sáng tương đương để tránh hiện tượng cây này lấn át cây kia.

Mô hình trồng kép

Với cây bằng lăng trồng đường phố mô hình này sẽ ít phổ biến hơn. Thông thường bạn sẽ thấy mô hình trồng kép thường áp dụng cho các loại cây công trình có tán gọn và thoáng hơn, điển hình như cây Bàng Đài Loan lá nhỏ. Chúng tôi đưa ra mô hình này mục đích là để bạn tham khảo thêm.

Mô hình trồng kép tức là trồng hàng đôi (hai hàng song song hoặc so le nhau). Mô hình này thường áp dụng cho các tuyến đường nội bộ của các khu đô thị mới hoặc dải phân cách giữa tuyến đường lớn, đường vành đai. nhằm tối đa hóa diện tích bóng mát và tạo không gian xanh “dày” hơn, tăng hiệu ứng thị giác đa tầng khi nhìn từ xa. Khoảng cách trồng giữa các cây trong cùng một hàng từ 4 – 6m.

> Khám phá thêm nội dung về: Các loại cây bằng lăng phổ biến ở Việt Nam

Nguyên tắc phối cảnh cây bằng tím trồng đường phố đô thị

Với mô hình trồng xen kẽ, sự kết hợp của bằng lăng tím với các loại cây tầng dưới hay cây có hoa khác sẽ làm tăng tính đa dạng sinh học, tạo tính thẩm mỹ cao cho các tuyến phố. Các kiến trúc sư của Cây Ba Miền sẽ chia sẻ một số nguyên tắc kết hợp để đảm bảo tính an toàn, phát huy tối đa giá trị và vẻ đẹp của mỗi loại cây xuất hiện.

Nguyên tắc phối màu cho không gian

Bằng lăng có hoa màu tím, mật độ hoa cực kỳ sai dễ dàng trở thành điểm nhấn chính. Khi chọn cây phối hợp bạn hãy chú ý đến 2 nguyên tắc phối màu phổ biến sau:

Phối hợp tương phản: Chọn cây có hoa màu vàng hoặc cam như cây phượng vĩ hoa vàng, phượng đỏ hay muồng hoàng yến, vàng anh thân gỗ,…. Sự phối hợp này tạo nên bức tranh đường phố rực rỡ hơn.

Phối hợp bổ sung: Chọn những loại cây công trình có màu hoa nhẹ nhàng hơn như cây hoa sữa, làm dịu đi sắc tím. Hoặc bạn có thể kết hợp với với các loại cây có lá xanh đậm như Sao Đen, Bàng Đài Loan,… dùng màu xanh làm nền cho sắc hoa tím khi nở rộ.

Nguyên tắc hình thái và tán lá

Cây bằng lăng trồng vỉa hè đường phố nên phối hợp với những cây đồng bộ về chiều cao và tán. Chẳng hạn như chọn cây có thoát thân cao từ 2.5m trở lên, hình dáng tán hình dù hoặc bán cầu, sẽ tạo được hiệu ứng thị giác và thẩm mỹ tốt hơn.

Bạn cũng có thể sử dụng bằng lăng làm cây tầng cao kết hợp với các loại cây bụi, thảm cỏ (cây tầng thấp) có màu sắc lá và hoa tương phản hoặc bổ sung, tạo sự đa dạng về cấp độ không gian.

Nguyên tắc về thời gian nở hoa

Bằng lăng tím nở rộ vào khoảng tháng 5 – 6 dương lịch. Bạn có thể chọn các cây hoa công trình nở vào mùa Xuân như hoa ban Tây Bắc hay phong linh vàng. Hay cây nở vào mùa Thu Đông như hoa sữa, giáng hương,…. Điều này giúp đảm bảo tuyến đường luôn có hoa theo mùa, tránh cảnh quan bị nhạt nhòa sau khi bằng lăng tàn.

Ngoài ra bạn vẫn có thể chọn những cây có hoa nở cùng thời điểm với bằng lăng hoặc chỉ chênh lệch khoảng thời gian ngắn như phượng đỏ, muồng hoàng yến,….

Nguyên tắc về sinh thái và kỹ thuật

Nên ưu tiên chọn những cây có “cùng tần số” với bằng lăng tím. Tức là cây ưa sáng, chịu hạn tốt, chịu được điều kiện đất nghèo dinh dưỡng. Cây ưa ẩm nhưng không chịu được ngập úng. Tránh những cây có bộ rễ ăn ngang mạnh, dễ cạnh tranh dinh dưỡng và phá vỡ cấu trúc đất trồng.

Phối hợp với các loại cây công trình, cây trồng viền, trang trí,… có khả năng chịu đựng tốt các điều kiện khắc nghiệt chung của đường phố (ô nhiễm không khí, đất bị nén chặt, nhiệt độ cao), tương tự như bằng lăng.

(*) Lưu ý:

• Với vỉa hè hẹp nên ưu tiên phối hợp bằng lăng với cây có tán gọn, rễ không ăn ngang
• Với dải phân cách, có thể phối hợp bằng lăng với cây tầng thấp

Nguyên tắc đa dạng sinh học

Theo quan sát và thực tế thi công tại nhiều tỉnh thành trên cả nước, đủ các dự quy mô lớn nhỏ, Phạm Hùng nhận thấy, dù chọn trồng cây bằng lăng làm chủ đạo, cần tránh trồng độc canh một loài trên diện rộng.

Việc phối hợp xen kẽ các loại khác giúp duy trì cân bằng sinh thái, giảm thiểu rủi ro khi một loài bị sâu bệnh tấn công trên diện rộng, gây thiệt hại lớn cho cả hệ thống cây xanh đô thị.

Gợi ý một số lựa chọn ấn tượng để phối với với cây bằng lăng trồng đường phố:

Cây tầng dưới: Cỏ đậu phộng (phủ nền nhanh, lá xanh hoa vàng nổi bật), cây hồng lộc (cây lá màu độc đáo), cây hoa ngũ sắc (cây hoa có màu màu rực rỡ và nổi bật), cây bạch trinh biển (cây trồng viền hoa trắng tinh khôi), cây chuỗi ngọc hoặc ắc óc (cây bụi trồng viền phổ biến nhất hiện nay),…

Cây tầng cao: Loại có màu hoa tương phản: Phượng vĩ, Osaka vàng, Osaka đỏ, lim xẹt, Chuông vàng thân gỗ,…. Loại có màu sắc hỗ trợ: cây hoa sữa, Muồng Hoa Đào, Kèn Hồng,…. Hoặc cây phối hợp theo mùa như cây hoa Mỹ Nhân, cây hoa ban Tây Bắc, Giáng Hương, Sò Đo Cam,…

Bằng Lăng Tím là một khoản đầu tư bền vững cho cảnh quan đô thị. Việc áp dụng đúng các tiêu chuẩn lựa chọn, mô hình trồng và nguyên tắc phối hợp sẽ giúp tạo nên những tuyến phố, những con đường đẹp, đồng nhất và có giá trị thẩm mỹ lâu dài.

Nếu bạn vẫn đang phân vân chưa biết chọn kích thước nào hay phối kết ra sao cho hợp lý, đội ngũ Cây Ba Miền luôn sẵn sàng hỗ trợ tư vấn miễn phí.

Tại Cây Ba Miền, chúng tôi không chỉ cung cấp những gốc cây bằng lăng trồng đường phố đã được dưỡng ủ kỹ, bầu rễ khỏe mạnh, dáng thế đẹp, mà còn mang đến giải pháp tư vấn quy hoạch toàn diện từ kỹ sư Phạm Hùng và đội ngũ chuyên gia. Ngoài trồng vỉa hè, dải phân cách đường phố, quốc lộ, đại lộ,… người ta còn trồng cây bằng lăng trước cổng nhà, trang trí khuôn viên nhà hàng, quán cafe sân vườn, khu biệt thự, resort nghỉ dưỡng,…. Bất kể bạn muốn trồng với mục đích gì, hãy để chúng tôi đồng hành cùng bạn nâng tầm giá trị cảnh quan xanh ngay hôm nay.

Chúc bạn thành công, vạn sự như ý!